: Специалист: Доромарин

Доромарин – B1 дəруменінің орнын толтырады

Балаларға арналған В тобының дəрумендері өте көп мөлшерде кездеседі. Топтың басқа дəрумендерінің ішінен бірінші болып тиамин табылған, сол үшін В1 деген атқа ие болды. Ол ағзаға тамақпен бірге глюкозаға түсетін күрделі көмірсутектердің ауысу əрекеттеріне қатысады. Глюкоза ары қарай аденозинтрифосфорлық қышқылдың немесе АТФ жинақталуы үшін қажет. АТФ адам ағзасы үшін басты энергетикалық негіз болып табылады.

Тиамин жүйке, бұлшықет жəне жүрек-қантамыр жүйелерінің дұрыс қызмет атқаруы үшін қажет. Ол эритроцитер жасау үшін аса қажетті зат. В1 тез еритін дəрумендердің тобына жатады. Оның қорының адам ағзасының ішінде жиналуы мүмкін емес, В1-ден еш уақытта қор жиналмайды. Тиамин мөлшерін қашанда толықтырып отыру керек.

Дəруменнің метаболизм əрекеттеріне қатысуы

В1 дəрумені адам ағзасына көбіне тамақ өнімдері арқылы түседі. Оның тек аз ғана бөлігін ішектің шырышты қабығы жинақтайды. Кез келген сыртқы факторлар дəруменнің бір мезетте бүлінуіне ықпал етеді. Тіпті су да. В1 дəруменінің жетіспеушілігін тек бір тамақ түрімен толтыра алмайсыз. Температураның жоғары болуы да тиаминнің жойылуына əсер етеді. Тамақты дайындау кезінде дəрумендердің көп бөлігі өз маңыздылығын жояды.

В1 дəруменінің жетіспеушілігі əсіресе балаларға тəн. Тəттіні өте көп мөлшерде қабылдаған кезде ағзадағы дəрумен қоры бірден қысқарады, сөйтіп оның жетіспеушілігі орын алады. В1 мөлшері жоғары кезде балалар мен 50 жастан асқан қартаң кісілер қажеттілікті қатты талап етеді. Тәуекел тобына жатпайтын адамдардың өзінде де В1 дəруменінің жетіспеушілігі орын алуы мүмкін. Тиамин жетіспеушілігі үнемі шаршап, жүйкесі тозып жүретін адамдарда болады. Жиі жабырқау жəне тынышсыздық жағдайы да байқалады. Аталған барлық факторлар Тиамин жетіспеушілігінің белгілерін көрсетеді.

B1 дəруменінің жетіспеушілігіне әкелетін алғышарттар

Тиамин жетіспеушілігінің бірнеше алғышарттары бар. Бұл құбылыс құрамдас бөліктің жетіспеушілігінен дами бастайды. Тиаминнің адам ағзасына аз мөлшерде түсуінен оны сіңіру барысында ауытқулар туғызады.

Төмендегі жағдайларда бала ағзасында В1 дəруменінің аз мөлшері болады:

Аштық немесе тамақтану тəртібінің дұрыс құрылмауы;
Терапия маманы жазып берген несеп айдатқыларды айтарлықтай мөлшерде қабылдағанда;
Туберкулезге қарсы препараттарды ұзақ уақыт бойы қабылдаған кезде;
Қою шай немесе кофе мөлшерін көп ішкенде;
Эндокринологиялық сипаттағы патологиялар қалыптасуы кезінде.

Балада ІҚЖ аурулары дамып келе жатқанда бұл дəруменнің жетіспеушілігі жиі байқалады. ІҚЖ құрайтын органдардың шырышты қабаты тиаминнің сіңірілуіне жауап береді. Бауыр қызметінің бұзылуы да аса қауіпті. Бұл орган заттың келесі айналымын қамтамасыз етеді жəне адам ағзасында ферменттік жүйелер жұмысына тиаминнің қатысуын қадағалайды.

Кез келген күйзеліс жағдайы бала ағзасына В1 дəруменінің жетіспеушілігін аса жоғарылатады.

Белгілер жиынтығы

Бала ағзасына В1 дəруменінің жетіспеушілігі туралы оның жүйке жүйесі жұмысында ауытқушылық орын алғанда айтуға болады.

В1 жетіспеушілігінде:

Алға тартпайтын жəне жойылмайтын шаршаңқылық;
Селқостық, белсенділіктің төмендеуі немесе ашушаңдық;
Айтарлықтай тынышсыздану;
Депрессиялық күй;
Бастың жиі ауыруы;
Неврит, жайылу кеңістігіне байланыссыз;
Ішінара сал болу;
Ойдың шатасуы;
Ішінара естен айырылу;
Еске сақтаудың төмендеуі, əсіресе қысқа уақытты;
Ұйқының бұзылуы.

Басында балалар ағзадағы жалпы əлсіздіктің орын алуына, терінің үнемі дызылдап тұратынына шағымдануы мүмкін. Аз ғана физикалық күш түскеннің өзінде жүрек қағысы жиілеп, айтарлықтай демікпе пайда болады.

Өзгерістер сонымен қатар психоэмоциялық күйді де бұзады. Ақыл-естің дамуы тежеліп, бала ашушаң жəне жылаңқы бола бастайды. Есте сақтауы да төмендейді. Аса сипатталған белгісі – қол мен аяқтың ұюы немесе аяқтарда айтарлықтай қатты ауыру сезімдерінің пайда болуы.