Дұрыс дене мүсіні – бұл жай ғана әдемі фигура немесе жоғары көтерілген бас емес. Бұл сондай-ақ денсаулық пен қалыпты даму кепілі. Ұзақ жүру, жылдам жүгіру, қозғалыстан ләззат алу мүмкіндігі. Толық кеудемен дем алу, шаршау мен арқадағы, аяқтардағы ауырсынуды сезбеу. Баланың дұрыс дене мүсіні ішкі ағзалардың қалыпты жұмысын қамтамасыз етеді. Сонымен қатар, миға қан мен оттегінің толық жеткізілуін қамтамасыз етеді. Дұрыс дене мүсіні – физикалық және ақыл-ой дамуының кілті. Бұл маңызды артықшылыққа сұлулық та қосылады.

Балалардағы дұрыс дене мүсінінің бұзылу себептері

Балалардың дене мүсінінің бұзылуы алғашқы отыру сабақтарының басталуынан қалыптасады. Жүгіру, ойындар, қозғалыстар омыртқаның қисаюына әкелмейді. Сколиоз, кифоздар, лордоздар баланың дұрыс отырмай кітап оқығанында, жазу жазғанында,  жапсырулар, мүсіндеулермен айналысқан кезінен бастап дамиды.

Ескерту: статистикаға сәйкес, қисықтық пен мүсіннің бұзылуынан мектеп жасына дейінгі балалардың 20% - ы, бастауыш сынып оқушыларының 30% - ы және жоғары сынып оқушыларының 70% - ы зардап шегеді.

Балалардағы қисықтық пен дұрыс мүсіннің бұзылуының себебі сүйек ұлпаларының жұмсақтығы және бұлшықеттердің жеткіліксіз дамуы болып табылады. Монотонды позадағы отырыстардың аясында бұл факторлар қисықтыққа, физиологиялық иілімдердің бұзылуына әкеледі. Омыртқаның деформациясы ішкі органдардың, жауырынның, иықтардың ығысуына, кеуде, мойын және жамбас аймағындағы қан айналымының бұзылуына әкеледі. Сондықтан дұрыс емес мүсін әртүрлі патологиялардың дамуына себеп болады.

Дәрігерлер дұрыс мүсіннің бұзылуына әкелетін бірқатар факторларды анықтайды:

• Жалпақтабанды аяқ –  білек, тізе және жамбас буындарына жүктеменің дұрыс бөлінбеуінің себебі. Нәтижесінде дене жүктемені «бейімдейді», «түзетеді». Тұрақтандырушы реакциялар омыртқаның қисаюына әкеледі.
• Балалардың психологиялық кешендері - бүкірліктің себебі болып табылады. Өз-өзіне күмәндану, айыптаулардан қорқу, құрдастарынан бас тарту, жазадан қорқу немесе кінә сезімі омыртқаның кифозына әкеліп соқтырады, кеуде қуысы ішке кіріңкі, ал белі бүкір болады.
• Артық дене жүктемелері – бұл жағдайдың жарқын үлгісі гимнастшы қыздарда пайда болатын омыртқадағы лордоз. Аяқтың шамадан тыс созылуы мен серпілісі төменгі омыртқаның физиологиялық иілуінің бұзылуына әкеледі. Физикалық жаттығулардан жарақат алу ықтималдылығы бар спорт түрлеріне кез-келген кәсіби спорт жатады. Ескерту: негізінде спорт және жаттығулар қажет. Бала жүгіруі керек, секіргішпен секіруі керек, белсенді ойындар, жасырынбақ ойындары, футбол ойнауы керек. Дене жаттығулары бұлшықет корсетін дамытады және қисықтықтардың пайда болуына жол бермейді. Бірақ жүктемелер жарақаттайтын дәрежеде болмауы керек.
• Физикалық белсенділіктің жеткіліксіздігі – отырықшы өмір салты, компьютер алдындағы тапсырмаларды ұзақ орындау, телефонды бірнеше сағат бойы пайдалану бұлшықет корсетін әлсіретеді. Баланың омыртқасы қажетті бұлшықет қолдауын алмайды, бүгіліп, дұрыс емес позицияны алады.

Ескерту: омыртқаның қисаюының ерекше түрі «компьютерлік мойын» деп аталады. Деформацияның себебі - смартфондар мен басқа гаджеттерге деген құштарлық. Қарау кезінде баланың басы алға қарай еңкейіп, иықтары төмен түседі, кеуде қысылады. Бұл баланың дене бітімін қалыптастыруды бұзады. Қысылған кеуде тыныс алуды әлсіретеді. Үстірт тыныс алу иммунитетті төмендетеді. Бала жиі ауыра бастайды, өкпенің нашар желдетілетін «бұрыштарында» орналасқан вирустық инфекциялармен ауырады.

• Дұрыс емес жүктеме –  қолдардағы салмағы ауыр жүктер, мектеп оқулықтарына, спорттық формаға, ауыстырылатын аяқ киімге арналған иық рюкзактарының болмауы.
• Тамақтанудағы жеткіліксіздік –  жаңа сүйек пен шеміршек ұлпаларын синтездеуге қажетті дәрумендер мен минералдардың жетіспеуі.

Дұрыс мүсіннің бұзылуының салдары

Омыртқаның қисаюы мен мүсіннің бұзылуы ішкі ағзалардың ауруларына, тамыр патологиясына және тірек-қимыл аппаратының қалыптасуының бұзылуына әкеледі. Бұл жағдайда балаға келесі диагноздар қойылуы мүмкін:

• Ас қорыту жүйесінің аурулары – холецистит, гастрит, панкреатит.
• Жиі суық тию, төмен иммунитет.
• Шаршау және психикалық тұрақсыздық.

Балада дұрыс мүсінді қалай қалыптастыруға болады

Дұрыс мүсін - бұл әдет. Алдымен ересек адам балаға оқу, жазу, серуендеу кезінде белінің дұрыс қалыпта болуын үйрету керек. Осылайша бірнеше айдан кейін әдет қалыптаса бастайды. Бала өзінің сабақтары кезінде өз позасын, белін және иық жағдайын бақылайды.

Дене бітімі бойынша сыныпта биші балаларды «дұрыс» мүсініне қарап көзбен ажыратуға болатындығы белгілі. Бал билерімен айналысатын балалар күнделікті жаттығуларында өз белдерінің дұрыс орналасуын бақылайды. Көпжылдық сабақтарда бұл әдетке айналады және өмір бойы сақталады. Ондаған жылдар өткен соң да бұрынғы биші түзу арқа мен кең иыққа ие болады.

Есіңізде болсын, тиімді терапия іздеп дәрігерлерге барғаннан гөрі, дұрыс әдетті қалыптастыруға уақыт бөлген дұрыс.

Дұрыс мүсінге арналған жаттығулар

Егер балада мүсіннің бұзылуы пайда болса, онда терапиялық жаттығулар жиынтығын ортопед тағайындайды. Біз қисықтықтың алдын-алуға қатысты жалпы ұсыныстарды ұсынамыз.

• Белтемірде иілу –омыртқаны созады, арқаның бұлшық еттерін босаңсытады және құрысуларды алып тастайды. Иілгіштер отыру сабақтары кезінде қажет. Егер үй тапсырмасы баланың бірнеше сағатын алса, әр 30-35 минут сайын үзіліс жасау керек. Демалу кезінде - баланың қолының бұлшықеттері шыдағанға дейін уақытта штангаға іліп қойыңыз. Бұл ұзақ «отыру» аясында дұрыс мүсін қалыптастыруға көмектеседі. Ескерту: ілгектерді төңкерілген, бастан төмен позалармен әртараптандыруға болады.
• Денені алға және бүйірлерге еңкейту – белдің бүйір және артқы бұлшықеттерін созады, қан ағымын белсендіреді. Сондай-ақ, үйде сабақты жасау кезіндегі үзілістерде орындау керек.
• Жүзу – омыртқаны босатады, бұлшықет спазмын жеңілдетеді, бүкіл бұлшықет корсетін біркелкі және шамадан аспай жүктейді. Жүзу –  барлық оқушылар үшін №1 рәсім. Жүзумен айналысатын балалардың 80%  ында дене мүсіні дұрыс және бірқалыпты болады.
• Жаяу ұзақ серуендеу – тіпті балаға ұзындығы 3-4 км болатын күнделікті серуендеу қажет. Бұл норма күннің әдеттегі режиміне енуі керек.

Дұрыс мүсін үшін жаттығудың мақсаты – бұлшықет спазмын алып тастау және омыртқа бойымен қан ағымын белсендіру. Дәл осы факторлар қисықтық пен қалыптың бұзылуына әкеледі. Өз кезегінде, спазм және жеткіліксіз қан ағымы дұрыс емес жүктемелер, ұзақ отыру кезінде пайда болады. Дәрігерлер сколиоздың «мектеп» ауруы және «үздік оқушылардың» ауруы екенін растайды.

Мүсіннің бұзылуының алдын алу

Балалардың «дене мүсінің» бұзылуының маңызды алдын- алу шарасы толыққанды тамақтану, дәрумендер мен микроэлементтерді қабылдау. Баланың ағзасына «құрылыс» материалының енуі күнделікті болуы керек. Дұрыс мүсін үшін күрделі құрамы бар табиғи витаминдік препараттар қажет.

DoroMarine препараты –балаларға 3 айдан бастап қолдануға көрсетілген витмаиндер мен минералдар кешені. Ол сүйек пен бұлшықет жүйесін дамытуға арналған қажетті микро-макроэлементтермен қамтамасыз етеді. Оның құрамында:

Доромарин витаминдік кешені

• A, B, C, D, E витаминдері - олар барлық физиологиялық реакцияларға, жаңа жасушалар мен антиденелер синтезіне қатысады. Д витамині сүйек жүйесінің өсуі үшін өте маңызды. Д витаминнің жетіспеушілігі рахитке және ақыл-ой дамуының кешеуілдеуіне әкеледі.
• Сүйек, шеміршек, бұлшықет жасушаларының синтезі үшін қажетті минералдар – құрылымдық макроэлементтер кальций, калий, магний, фосфор, темір, микроэлементтер хром және мыс. Витаминдік кешеннің құрамында 40-тан астам микро-макро-минералдар бар.

Препараттың компоненттері 99% сіңіріледі. Құрамының табиғилығы гипоаллергенділікті қамтамасыз етеді. Доромарин аллергиялық реакциялар туғызбайды. Препараттың кешенді құрамына теңіз кальцийін, Трепанг сығындысын, Қиыр Шығыс ламинариясын және жеміс шырындары кіреді.

Сонымен, баланың дұрыс мүсіні денсаулық пен дамудың кепілі болып табылады. Балаңыздың белсенді, көңілді және сау болуы үшін осы дүрыс мүсінді сақтау әдетін қалыптастыруға назар аударған жөн.