Келісесіз бе? Бұрын балалардың екі бетінің қызыл күрең тартқанына ешкім аса қатты мән бермейтін. Сондай-ақ бүкіл денесіне бөртпенің шыққанына ешкім суықты кәніләмайтын. Бүгінде Бүкіләлемдік денсаулық сақтау ұйымы балаларда суыққа шығатын аллергияны бөлек сырқат ретінде шығарып отыр. Мамандар бұл сырқат айтарлықтай қауіпті жағдай екенін айтады.

Суыққа шыдамау несімен қауіпті?

Әр ата-ана суық тиюдің, тұмау немесе өзге де кеңінен таралған аурулардың несімен қауіпті екенін біледі. Алайда көбінесе адамдар суықтан шығатын аллергияға қатты назар аудармайды. Көбісі туындаған белгілерді ғана жойып, жауап реакциясының даму механизмімен күреспейді. Осындай жағдайлардың негізгі асқынуларының ішінен мыналарды атап кетуге болады:

• Квинке ісігі.
• Анафилаксиялық шок.
• Көмей ісігі.

Аурудың пайда болу себептері

Суыққа шығатын аллергиялық реакцияның пайда болуының негізгі факторы – салқындау немесе суықтау. Әдетте, мұндай проблема қыс мезгілінде, яғни ағза ең жоғары дәрежеде суықтағанда пайда болады. Суыққа шығатын аллергияның пайда болу себептері:

• Генетикалық бейімділік  – егер ата-аналарының бірі суыққа деген аса сезімталдықтан азап шексе, онда балада да осындай мәселе міндетті түрде туындайды;
• Антибиотиктер қабылдау  – емдік дәрі-дәрмектер ағзаның иммунды қабілеттігін айтарлықтай төментеді;
• Созылмалы аурулардың әсері. Сонымен қатар, олардың әсерінен иммунитет әлсірейді;
• Тері ауруларының болуы – теңге қотыр, терінің қабынуы, өзге де аллергиялар теріге шектен тыс реакциясының бірден-бір себебі болады;
• Күйзеліс салдары – әсіресе тым ашушаң және көңілшек балалар үшін қауіпті.

Суыққа шығатын аллергиялардың түрлері мен белгілері

Қоздырғышпен байланысқаннан кейін шамамен 30-40 минуттан соң суыққа шығатын аллергияның белгілері байқала бастайды. Бала үйге келе салысымен жайсызданып, мазасыздана бастайды. Балада мынадай белгілер пайда болады:

• Терісі қызарады, беті мен қолдары қышып, дызылдайды;
• Жасушалар ісінеді, қызарған аумақтар пайда болып, қабыршақтанады, күлдірейді;
• Уақыты жеткенде мұндай белгілер мықынға, сираққа, тізеге тарала бастайды.

Балаларда қосымша жөтел, тұмау пайда болуы мүмкін. Әдетте, бала жылы жерге кіргенде, мұндай белгілер жоғалып кетеді. Сондай-ақ аллергиялық конъюнктивиттің белгілерінің бірі – көздің жасаурап, қызаруы да мүмкін. 

Суықтан шығатын есекжем

Балада суыққа шығатын аллергия – жауап реакциясының кең таралған формаларының бірі. Тері тез арада күлдіреп, ісінеді. Мұндай жағдайға терісінің үстіңгі қабаты аса сезімтал барлық бала бейім болады.

Псевдоаллергиялық конъюнктивит

Псевдоаллергиялық конъюнктивит балаларды жиі әурелейді. Ол суықтың көзге әсер ету аясында дамиды, соның салдарынан көздің жасы шамадан тыс шыға бастайды. Сондай-ақ денесі қыза бастайды. Жағымсыз сезінулер жылынғаннан кейін ғана қайта бастайды.

Суыққа шығатын ринит

Суыққа шығатын ринит аязда қысқа уақытқа шыққаннан кейін мұрынның бітеле бастауымен сипатталады. Тырысуға қарсы тамшылар немесе гистаминге қарсы заттар жиынтығы ауру барысын жеңілдетеді. Мұндай жағдай көбінесе емізулі нәрестелерде кездеседі.

Суыққа шығатын терінің қабынуы

Суыққа шығатын терінің қабынуы – суықпен жанасқаннан кейін терінің үстіңгі қабатының кері реакциясы. Мұндай жағдайға тек қана терінің ашық аумақтары ғана ұшырайды. Шамалыдан соң тері қабынып, аздап жарыла бастайды. Емделу үшін қан айналымын жақсартатын дәрі-дірмектер белгіленеді.

Суыққа шығатын демікпе

Суық ауаның әсерінен тынысы тарылады. Оны тамақтың қысымын көтеретіндіктен, аздап тілдің байланып қалуынан байқауға болады. Тыныс алу жолдары тарылып, тыныс алуы нашарлайды.

Суыққа шыққан аллергияның асқынуы

Толыққанды түзетусіз бет және өзге жерлердегі теріде суыққа шыққан аллергияның барысы ағзаға қатты, кері әсер етеді. Баланың психикалық жағдайына да ерекше әсер береді.

Диагностикасы

Балалардағы суыққа шығатын аллергияның диагностикасы аса қиындық көрсетпейді. Әдетте, ол клиникалық көріністі зерттеуге негізделеді. Кейбір жағдайларда арнайы тест тапсырылады. Ол дұрыс диагнозды нақты қоюға көмектеседі. Суыққа шығатын аллергияны үй жағдайында да анықтауға болады. Ол үшін мынадай зерттеулер жүргізіледі:

• Теріге текше пішінді мұздың бөлігін 5-7 минутқа қойып, содан соң терінің реакциясын байқау керек;
• Қолды суық суға 10-15 минутқа салып, содан соң өзгерісті күту керек;
• Баланы жылы киіндіріп суыққа 5 минутқа шығарып көріңіз.

Осыған ұқсас тестерді орындап болғаннан кейін, теріде ешқандай реакция болмаса, онда балада аллергия жоқ. Аллергия болған жағдайда мынадай сипатты белгілер пайда болады: тері қабынады, аурушаңдық, бөртпе пайда болып, жалпы жағдайы нашарлай бастайды. Мұндай жағдайда міндетті түрде дәрігерге қаралу керек.

Суыққа шығатын аллергияны емдеу

Көбісі суыққа шығатын аллергия жоқ екеніне сенімді, яғни аллерген жоқ болса, онда ауру да болуы мүмкін емес деп есептейді. Ақиқатында суыққа шығатын аллергиялық реакция бар және ол жиі пайда болады. Бұндай жағдайда міндетті түрде және тез арада емделу керек. Мұндай ауруды елемеу тыныс алу жолдарының тарылуына, ал ол өліммен аяқталатын ауыр асқынуларға алып келеді.

Ең алдымен не істеу керек?

Емізулі нәрестелерде суыққа шығатын аллергияның алғашқы белгілері пайда болған кезде тез арада баланы жылы жерге апарыңыз. Терінің судың көмегімен жылытуға қатаң түрде тыйым салынады. Сондай-ақ ата-анаға баланы өзге де мынадай қоздырушы факторлардан қорғау керек:

• Суық су.
• Кез келген суық заттар.
• Суытылған тағам.

Содан соң аллергиялық реакцияның өтуін жеңілдету үшін барлық мүмкіндікті жасау керек. Қышып дуылдаудан құтылу үшін арнайы содалы тартулар жасау керек. Іріңді немесе сулы жара пайда болған кезде оларға жасыл дәрі (зеленка) жағу керек.

Немен емдеуге болады?

Баланың бет терісіне суыққа шыққан аллергияны тек қана білікті маман айналысқаны өте маңызды. Аллергияға қарсы препараттарды өз бетінше белгілеу балалардың денсаулығына ауыр зардап әкеледі.

Суыққа шығатын аллергияны емдеу кезінде В тобының дәрумендерінің зор маңызы зор. Олар тағамнан пайдалы заттардың сіңімділігіне жауап береді, сондай-ақ терінің үстіңгі қабатының сапасын айтарлықтай жақсартады. Дәрумендер алмасу процестерін жақсартып, тоқырау құбылыстарына бөгет болады, ағзаның иммундық қабілеттерін арттырады. Сондай-ақ суыққа шығатын аллергияны емдегенде А және С дәрумендерінің аса зор маңызы бар.

Немен емдеуге болмайды?

Баладағы суыққа шығатын аллергияны емдеу – кешенді тәсілді қажет ететін күрделі терапия. Егер сіз терінің үстіңгі қабатына жағымсыз әсер ететін немесе иммундық қабілеттікті жоятын дәрі-дәрмектерді қолданатын болсаңыз, онда бұл дерттен құтыла алмайсыз.

Дәрігерлер дәстүрлі емес медицинаның дәрілерін қабылдамауға қатаң түрде кеңес береді. Олар пайдасыз болып қана қоймай, терінің үстіңгі қабатына қатты зиян келтіруі мүмкін.

Алдын алу

Балалардағы суыққа шығатын аллергияны алдын алу жолдары – қарапайым. Бала ағзасына мұндай реакцияға қауіп-қатерін азайту үшін, ата-аналарға терінің үстіңгі қабатына суықтың әсер етуін болдырмайтындай барлық мүмкіндікті жасау жеткілікті. Ол үшін баланың қалай киінгенін тексеріп, бақылап отыру керек. Терінің сезімтал аймақтары қосымша қорғалу керек.

Бұдан басқа, тамақтануына назар аударыңыз. Баланы дұрыс тамақтануға көшіріңіз. Ұннан жасалған, майлы, қуырылған тағамдарды, әртүрлі тәттілерді бермеуге тырысыңыз. Ас мәзірінде көкөністер мен жемістер, балық, майы аз ет көп болуы керек.

Ата-аналарға кеңес

Егер сіздің балаңызда суыққа шығатын аллергия болса, онда мұндай жағдайды үнемі есте сақтау керек. Аурудың асқыну қауіпін азайту үшін, аллергеннің ағзаға әсер етуін мүлдем жою немесе азайту керек. Негізгі кеңестер:

• Иммунитетті үнемі өз қалпында сақтап тұру үшін қолдан келгеннің барлығын жасаңыз.
• Көктем мен жазда дәрумендер жиынтығын ішіңіз.
• Баланың қатты суықтауына немесе қатты қызуына жол бермеңіз.
• Баланың тамақтануын қадағалаңыз: рационнан майлы, қуырылған, тәтті тағамдар мен цитрустарды алып тастау керек.
• Аязды күндері баланы далаға аз уақытқа шығаруға тырысыңыз.
• Суық кездері серуендегенде денесінің барлық жері жабық болуын қадағалаңыз.
• Серуендеуден бір сағат бұрын терінің үстіңгі қабатына қорғаныс кремін жағуға кеңес беріледі.
• Шығар алдында балаға жылы сусын беріңіз.

Көптеген дәрігерлер балада суыққа шығатын аллергияны емдеу үшін Доромаринді қолдануға кеңес береді. Балаларға арналған бұл дәрумендер ағзаның иммундық қабілетін айтарлықтай арттыруға көмектеседі. Дәрумендердің құрамында – тек қана табиғи компоненттер, атап айтсақ, қиыр шығыс ангустата ламинариясы бар. Ол ағзаны қажет мөлшерде дәрумендік компоненттермен толтырады.  

Тері үшін йодтың маңызы зор. Ол оны тарылудан қорғайды. Сондай-ақ микро- және макроэлементтер жиынтығы теріге жақсы әсер етеді. Олар иммундық қабілеттікті айтарлықтай арттыруға көмектеседі, соның есебінен ағза суыққа пайда болатын әсерлерге жақсы төзеді.

Суыққа шығатын аллергия – тиісті назарды қажет ететін ауыр дерт. Балаларда аллергияның белгілері пайда болғанда міндетті түрде дәрігерге қаралу керек. Дәрігер кешенді емделуді белгілейді. Ағзаның тарапынан көрсетілген мұндай реакцияны елемеуге болмайды.

Суыққа шығатын аллергия – Дәрігер Комаровский